خواص دارویی سنجد؛ سینی از هفت سین

---

با توجه به مواد موجود در میوه و سایر قسمت‌های سنجد می‌توان اثرات قابض، محرک، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد سرطان و رفع مشکلات معده و روده را برای آن پیش‌بینی نمود.

---

گیاه‌شناسی
درخت سنجد درختی است که ارتفاع آن تا 7 متر می‌رسد. تمام قسمت‌های گیاه از پرزهای فشرده نقره‌ای پوشیده شده و ممکن است خاردار یا بی‌خار باشد. برگ‌های آن بیضی، دراز، نوک‌تیز به طول تا 9 و عرض تا 5/2 سانتی‌متر می‌باشند. سطح رویی برگ‌ها سبز مایل به خاکستری و سطح زیرین سفید نقره‌ای است.

گل‌های کوچک گیاه به تعداد یک تا سه عدد به رنگ زرد کمرنگ و به صورت نر و ماده یا به طور مجزا نر و ماده هستند. این گل‌ها بوی بسیار نافذی دارند و در اوایل تابستان ظاهر می‌شوند. میوه بیضی‌شکل سنجد شبیه و به اندازه زیتون، به طول تا 7/1سانتی‌متر و به رنگ نارنجی مایل به قرمز و دارای طعم ملایم و قابض است.
سنجد بومی نواحی غربی و مرکزی آسیا، از روسیه و قزاقستان تا ترکیه و ایران می‌باشد و در بیشتر نقاط ایران، به‌خصوص در استان‌های آذربایجان، کردستان، همدان، اصفهان، فارس، خراسان، تهران و بلوچستان می‌روید.

 ترکیبات مهم
گل‌های سنجد دارای اسانس معطری است که مواد موثر آن اولین بار در سال 1378 توسط مولف و همکاران مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که مهم‌ترین ترکیبات اسانس شامل: اتیل سینامات 2/81 درصد، دوکوزان 7/1 درصد، تری‌کوزان 55/0 درصد، هنی‌کوزان 9/0 درصد، متیل سینامات 8/3 درصد، سیس و ترانس اتیل بنزوات 11/0 درصد، نونانال 22/0 درصد و 1و8 ررسینئول 11/0 درصد می‌باشند.

غُبیرا یا سنجد دارای طبیعت سرد و خشک است. هر خونریزی را بند آورد. صفرآور است. در علاج سرفه مفید است. از استفراغ جلوگیری می‌کند. بندآورنده شکم است (ضد اسهال) و ادرار را زیاد می‌کند

میوه، برگ و ساقه سنجد حاوی ترکیبات تاننی، ساپونینی، فلاوونوئیدی و آلکالوئید است. همچنین ترکیبات قندی، چربی، کاروتنوئیدها و ویتامین‌ها، از جمله ویتامین‌های C و E، از ترکیبات میوه می‌باشند.

داروشناختی و اثرات مهم
با توجه به مواد موجود در میوه و سایر قسمت‌های سنجد می‌توان اثرات قابض، محرک، ضدالتهاب، ضداکسیدان، ضدسرطان و رفع مشکلات معده و روده را برای آن پیش‌بینی نمود.
با توجه به اینکه تحقیقات چندانی در مورد مواد و خواص سنجد ایران صورت نگرفته است، می‌توان به نظریات دانشمندان و منابع طب سنتی توجه نمود.

ابن‌سینا در کتاب قانون راجع به سنجد چنین گفته است:
غُبیرا یا سنجد دارای طبیعت سرد و خشک است. هر خونریزی را بند آورد. صفرآور است. در علاج سرفه مفید است. از استفراغ جلوگیری می‌کند. بندآورنده شکم است (ضد اسهال) و ادرار را زیاد می‌کند.

در مخزن الادویه راجع به سنجد چنین آمده است:
غُبیرا را به فارسی سنجد گویند. میوه درختی است بزرگ به قدر درخت عناب و در مناطق بسیار سرد می‌روید و برگ آن خشن است.

درخت دو نوع است: نر و ماده که نر آن ثمر نمی‌دهد و ماده آن دو نوع می‌باشد: یکی میوه آن به اندازه عناب و پوست آن نازک است که بعد از رسیدن پوست آن سرخ می‌گردد و از مغز خوب جدا نمی‌شود. مغز آن سفیدرنگ، شیرین، خوشبو و خوش‌طعم است که تخمی (هسته) کمی طولانی، شبیه هسته عناب دارد و نوع دیگر، میوه‌اش بزرگ‌تر از نوع اول است و پوست آن از مغز جدا می‌شود. مغز آن سفیدرنگ و نرم، مانند آرد می‌باشد و هسته آن به آسانی جدا می‌گردد. این نوع، شیرینی کمتری دارد و در فارسی به آن سنجد آردی گویند. هر دو نوع در وسط تابستان می‌رسند و قوت آن ها تا دو سال باقی می‌ماند.
* طبیعت آن سرد و خشک و میوه‌اش مقوی و مفرح است.
* برای درمان سردرد و سرفه مفید می‌باشد.
* مقوی معده و ضد استفراغ و صفراآور است.
* خام آن ضد اسهال است.
* گل آن سفید مایل به زردی است و بعضی زعفرانی رنگ گفته‌اند. طبیعت گل آن گرم و خشک و بسیار خوشبو و تند می‌باشد و استشمام بوی آن محرک شهوت زنان، خصوصاً زنان و دختران جوان است.
* بوی گل آن مفرح و مقوی دل و دماغ و آشامیدن آن مقوی دماغ و قلب است.
* همچنین گل آن جهت امراض سینه و ریه، معده و جگر و آب آوردن انساج، لرز و یرقان مفید است.
* برگ تازه آن برای درمان زخم و رفع عفونت مفید می‌باشد و اگر برگ تازه نباشد، برگ خشک آن هم مفید است.

نکات قابل توجه
1- در منابع قدیمی اشاره به دو نوع سنجد معمولی و آردی شده است که در منابع جدید هم همین موضوع به چشم می‌خورد.
2- در تجزیه و شناسایی مواد تشکیل‌دهنده اسانس گل سنجد، مواد محرک هورمون‌های زنان تشخیص داده شده است که مطالب اظهارشده در مخزن‌الادویه تحریک شهوت زنان و دختران را کاملا تائید می‌کند. در گذشته زنان و دختران، به‌خصوص نوجوانان را از استشمام رایحه سنجد به دلیل اثرات تحریکی منع می‌کردند.
3- با توجه به گستردگی کم درختان سنجد در جهان، تحقیقات زیادی در مورد مواد و اثرات آن صورت نگرفته، ولی در سال‌های اخیر توجه بیشتری به آن شده و تحقیق بر روی میوه و هسته آن در حال انجام است که باید منتظر نتایج شد.
4- کمیت و کیفیت مواد موجود در اسانس سنجد ایران مشابهت زیادی به اسانس گل سنجد کشور چین دارد. این شباهت به خصوص در جسم اصلی آن یعنی اتیل‌سینامات می‌باشد. 

 بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منبع: زندگی آنلاین – دکتر محمد حسین صالحی سورمقی

یک واحد زرشک شناسی

---

گرچه  مواقع خاصی از سال می‌‌توان میوه تازه و قرمز رنگ زرشک را تهیه کرد؛ اما در سایر فصول نیز این میوه ترشِ پر خاصیت به شکل خشک شده کاربرد فراوانی دارد.

---

در طب قدیم اجزاء مختلف درختچه زرشک بیشتر به عنوان گیاه دارویی (هم میوه زرشک و هم ریشه و برگ آن ) کاربرد داشت و به خاطر طبیعت سرد و خشک آن، اطباء زرشک را درمانی برای رفع حرارت جگر و اندام‌‌های داخلی بدن به شمار می‌‌آوردند. اما آرام آرام مصرف زرشک به شکل خوراکی و چاشنی غذاها قوت گرفت و اکنون شکل خشک شده، رب و بعضاً سس زرشک و در موارد بیشتر بصورت لواشک در سبد غذایی به چشم می‌‌خورد. مطلبی که شاید جالب باشد این است که زرشکی که در قائنات کشت می‌‌شود زرشک بدون هسته است درحالیکه در کشورهای دیگر صحبت از زرشک هسته دار (اغلب دو هسته‌ای) است؛ البته خواص هر دو نوع مشابه است. براساس کتب قدیمی زرشک، نزدیک‌ترین میوه به قره قاط معرفی شده است که غالباً خواص مشابهی با آن دارد.

ترکیبات اصلی این میوه کوچک
زرشک منبعی غنی از آلکالوییدی به نام بربرین "Berberine" است. علاوه بر بربرین، ریشه زرشک سرشار از اکسیاکونتئین "Oxyaconthine" و بربامین "Berbamine" می‌‌باشد. خواص آنتی بیوتیکی زرشک را به همین آلکالوییدها نسبت می‌‌دهند. در میوه کوچک زرشک علاوه بر مقداری اسید مالیک و اسید تارتاریک، میزان ناچیزی هم پکتین یافت شده است. حضور این اجزاء کمک شایانی به ماندگاری طولانی زرشک و به کارگیری آن در تهیه مارمالاد و سس می‌‌کند. یکی از ترکیبات زرشک که می‌‌تواند سهم مهمی در اثربخشی دارویی آن ایفا کند، رنگدانه‌‌های غذایی است. رنگدانه‌‌های غذایی از جمله آنتوسیانین با عملکرد آنتی اکسیدانی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌‌گردد. یکی از ویتامین‌‌هایی که به وفور در این میوه خوشرنگ دیده می‌‌شود، ویتامین c است؛ اما در گونه‌‌های مختلف و بسته به روش خشک کردن میوه، میزان این ویتامین بسیار متغیر است.

اثرات زرشک
همانطور که در ابتدا گفته شد؛ زرشک بیشتر در حکم دارو کاربرد داشته است.
* در طب قدیم زرشک را چه به صورت خوراکی و چه به صورت مرهم در مداوای عفونت‌‌ها به کار می‌‌بردند. علم جدید با کشف آلکالوییدهای زرشک و اثرات آنتی‌بیوتیکی آن ها، این ویژگی را تایید نموده است.
* برخی از تاثیرات سودمند زرشک بر بیماری‌های کلیوی و به خصوص سنگ‌‌های کلیوی را به اسیدهای آلی زرشک نسبت می‌دهند. این اسیدها با تغییر PH ادرار می‌‌توانند احتمال عود برخی سنگ‌‌های کلیوی را کاهش دهند.
* کبد یکی از ارگان‌‌های بدن است که مصرف زرشک برای عملکرد بهتر آن سودمند می‌‌باشد. زرشک محرک صفرا و موثر در سمیت زدایی کبد است.

یکی از ترکیبات زرشک که می‌‌تواند سهم مهمی در اثربخشی دارویی آن ایفا کند، رنگدانه‌‌های غذایی است. رنگدانه‌‌های غذایی از جمله آنتوسیانین با عملکرد آنتی اکسیدانی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌‌گردد

* کمک کننده در درمان عفونت‌‌های انگلی و مشکلات گوارشی نظیر اسهال شناخته شده است.
* مطالعات محققان استرالیایی نوید بخش اثرات مفید زرشک بر کنترل قند خون است؛ البته هنوز مدارک کافی برای توصیه مصرف زرشک به این منظور در دست نیست و از طرف دیگر میزان مصرف ایمن زرشک مشخص نشده است.
* بومیان شرق ایران زمین از زرشک به عنوان میوه طول عمر یاد می‌‌کنند؛ شاید یکی از دلایل آن وجود مقدار بالای سولفور در این میوه است. در واقع زرشک سرشار از فیتوکیمیکال‌های است که حضورشان در برابر اغلب بیماری‌‌های امروزی همچون بیماری‌‌های قلبی- عروقی، پرفشاری خون و کبد چرب نقش پیشگیرانه دارد و این احتمال وجود دارد که با مصرف اینگونه خوراکی‌‌ها بتوان بر مقاومت سیستم ایمنی افزود.
* یکی از اسیدهای زرشک اسید آسکوربیک یا همان ویتامین c است. تحقیقات بیانگر این است که گرچه ویتامین c  نمی‌تواند از بروز سرماخوردگی جلوگیری کند، اما می‌‌تواند در روند بهبود موثر واقع شود.

پرهیز از افراط
با وجود این همه اثرات مفید، در مصرف زرشک باید حد اعتدال نگه داشته شود. بخاطر اثر محرک زرشک بر رحم زنان باردار، سقط جنین می‌‌تواند یکی از عوارض مصرف افراطی زرشک باشد.
تشدید سرفه و مشکلات گوارشی نیز به عنوان عارضه زیاده‌روی در مصرف زرشک شناخته شده است.
عملکرد برخی داروها از جمله آنتی هیستامین، ضد فشارخون، رقیق کننده خون، آنتی‌بیوتیک و حتی دیورتیک‌‌ها ممکن است تحت تاثیر مصرف زرشک قرار گیرد. پس بهتراست در صورت مصرف مداوم زرشک، پزشک خود را از این مسئله مطلع کنید.

عصاره ریشه زرشک برای عفونت ناشی از قارچ کاندیدا
گروهی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تاثیر ضد قارچی عصاره ریشه گیاه زرشک را در محیط آزمایشگاهی با داروی ضد قارچ کلوتریمازول مقایسه کردند .
بر پایه این بررسی که نتایج آن در مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند منتشر شد، عصاره ریشه زرشک خواص ضد قارچ کاندیدا دارد و عصاره الکلی ریشه زرشک از عصاره آبی آن موثرتر است.
در سه دهه گذشته به علت استفاده وسیع از شیمی درمانی برای درمان سرطان، ایدز و پیوند عضو، میزان بروز عفونت‌های قارچی به طور چشمگیری افزایش یافته است. همچنین عوارض جانبی داروهای شیمیایی ضد قارچی و مقاوم شدن قارچ ها به این داروها، درمان مبتلایان به بیماری‌های قارچی مهاجم را با مشکل رو به رو کرده است.

دمنوشی عالی برای کسانی که فشار خون بالا دارند
این دم‌نوش خواص سردی دارد و به کاهش فشارخون کمک می‌کند.

مواد لازمزرشک تازه: 2 قاشق غذاخوری
نعنا تازه: 4 تا 5 برگ
عسل: یک قاشق غذاخوری

طرز تهیه
ابتدا عسل را داخل یک و نیم تا دو لیوان آب جوش حل کنید و داخل یک قوری که زرشک تازه را در آن ریخته‌اید، بریزید.
نعنا را هم به این دم نوش اضافه کنید و 5 تا 10 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.
این دم‌نوش خواص سردی دارد و به کاهش فشارخون کمک می‌کند.

 

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منابع:
دنیای تغذیه - ریحانه بصیرت، کارشناسی ارشد تغذیه
جام جم
شبکه خبر

گیاه زوفا چه خواصی دارد؟

---

زوفا یک گیاه دارویی است که دارای خواص درمانی بی‌شماری می‌باشد از جمله اینکه ضدعفونی کننده، ضد چروک، ضد اسپاسم، ضد التهاب و ... است.

---

گیاه زوفا که بیشتر در مناطق اطراف دریای مدیترانه می‌روید و از جمله گیاهان بومی کشور فرانسه، یونان و ایتالیا است؛ به صورت گل‌هایی به رنگ‌های آبی، ارغوانی، بنفش و سفید با برگ‌هایی کوچک می‌باشد.

از این گیاه، روغنی استخراج می‌شود که اثرات درمانی فراوانی دارد. همچنین می‌توان گل و برگ‌های خشک شده این گیاه را جوشاند و به صورت دمنوش مصرف نمود. در زیر به خواص این گیاه اشاره می‌کنیم.

زوفا علیه سرماخوردگی
گیاه زوفا سرشار از رزین‌ها، تانن، هیسوپین و فلاوونوئیدها است. این ترکیبات برای عملکرد سیستم تنفسی مناسب هستند و از عفونت‌های تنفسی، آسم و برونشیت پیشگیری می‌کنند. همچنین برای تخفیف علایم سرماخوردگی و آنفلوانزا مانند سرفه، گلودرد، گوش درد و تب مناسب می‌باشد. روغن زوفا از زمان‌های بسیار قدیم برای کاهش دمای بدن و تب کاربرد داشته است.

افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند. زیرا این گیاه فشار خون را افزایش می‌دهد

زوفا گیاهی تحریک کننده
اسانس زوفا برای دستگاه‌های متعدد بدن تحریک کننده است. در حقیقت روغن زوفا باعث تحریک سیستم عصبی، سیستم هورمونی، گردش خون و سیستم دفع می‌شود. به عنوان مثال دستگاه گوارش را تحریک می‌کند و در نتیجه باعث افزایش متابولیسم و جذب مواد غذایی می‌شود. به همین علت می تواند باعث بهبود افسردگی شود.

اثرات آنتی بیوتیکی روغن زوفا
روغن زوفا دارای اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی است. زوفا به عنوان یک ضد عفونی کننده شناخته شده است و برای درمان عفونت های خفیف کاربرد دارد. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد روغن‌های گیاهی دارای اثرات ضدمیکروبی بر علیه میکروب‌هایی چون استافیلوکوکوس پیوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلی و کاندیدا آلبیکنز هستند.

بهبود مشکلات پوستی توسط زوفا
روغن زوفا برای برطرف کردن مشکلات پوستی وابسته به سن مانند چین و چروک‌ها کاربرد دارد. این روغن را روزی دوبار بر روی پوست صورت خود بمالید و از اثرات درمانی و معجزه آسای آن بهره مند شوید. همچنین این گیاه برای سایر مشکلات پوستی مانند نیش حشرات، خراش‌ها، سوختگی‌ها و ...  کارآمد است و باعث محو شدن اثر این زخم‌ها بر روی پوست می‌شود. وقتی بر روی زخم‌ها از این گیاه استفاده می‌شود از ایجاد عفونت در محل زخم جلوگیری می‌کند. اسانس این گیاه باعث بهبودی سریع‌تر در زخم‌ها، بریدگی‌ها و ... می‌شود.

سایر اثرات درمانی
1. ضد اسپاسم: روغن زوفا برای متوقف کردن اسپاسم در سیستم تنفسی، سیستم عصبی، سیستم ماهیچه ای و روده ها کاربرد دارد.
2. ضد خستگی: روغن زوفا را در آب موجود در وان حمام بچکانید تا خستگی و کوفتگی را از بدن شما بزداید و دردهای شما را تسکین دهد .
3. مشکلات گوارشی: زوفا برای بهبود اسپاسم ماهیچه ای، کرامپ، دردهای شکمی حاد، کمبود اشتها، نفخ و سوء هاضمه کاربرد دارد.

گیاه زوفا سرشار از رزین‌ها، تانن، هیسوپین و فلاوونوئیدها است. این ترکیبات برای عملکرد سیستم تنفسی مناسب هستند و از عفونت‌های تنفسی، آسم و برونشیت پیشگیری می‌کنند

4. مشکلات مفصلی: در زمینه بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت، روماتیسم، نقرس و انواع التهابات مفصلی زوفا بسیار مفید است.
5. افزایش دهنده فشار خون: افرادی که از افت ناگهانی فشار خون خود می‌نالند. می‌توانند از اثرات درمانی این گیاه بهره ببرند.
6. مشکلات مربوط به قاعدگی: زوفا برای تسکین دردهای قاعدگی، نامنظم بودن قاعدگی و بهبود علایم ناشی از یائسگی موثر است.
7. بهبود مشکلات عصبی: زوفا برای آرام کردن اضطراب و عصبانیت مناسب است و در زمینه بهبود افسردگی کارآمد می‌باشد.

طرز استفاده از زوفا
از گیاه زوفا به دو صورت می توان استفاده کرد:
به صورت روغن: روغن این گیاه که به صورت اسانس می‌باشد؛ به اشکال متعددی کاربرد دارد. به عنوان مثال می‌توانید روغن زوفا را روی پوست خود بمالید یا آن را استنشاق کنید.
به صورت چای زوفا: یک قاشق زوفای خشک را درون یک لیوان آب در حال جوش بریزد و بگذارید برای مدت 10 دقیقه بجوشد. از این چای می‌توانید 2-3 بار در روز استفاده کنید.

آیا روغن زوفا ایمن است؟
ترکیبات تشکیل دهنده گیاه زوفا بسته به محل رشد و رویش آن متفاوت هستند از ترکیبات اصلی موجود در روغن زوفا می‌توان مونوترپن‌ها و سکوترپن‌ها را نام برد. مقادیر بسیار زیاد این مواد می‌تواند باعث سمیت شود. در نتیجه حتما باید در مصرف این گیاه جانب احتیاط رعایت شود.
استفاده از اسانس‌های گیاهی به صورت رقیق نشده و خالص می‌تواند احتمال واکنش‌های آلرژیک و التهاب‌های پوستی را افزایش دهد. پیش از استفاده از روغن زوفا، آن را با یک روغن حامل مانند روغن بادام، روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید. اگر احساس می‌کنید ممکن است به روغن زوفا حساسیت داشته باشید ابتدا یک قطره از آن را بر روی قسمت خاصی از پوست خود بریزید و هر گونه عکس العمل شدید را با دقت مشاهده کنید.

اثرات جانبی روغن زوفا
افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند. زیرا این گیاه فشار خون را افزایش می‌دهد.
همچنین ممکن است باعث تب و تشنج در کودکان کمتر از 5 سال شود.
لازم به ذکر است که مادران باردار و شیرده نباید از روغن یا چای زوفا مصرف کنند. برای مصرف این گیاه حتما با پزشک خود مشورت کنید. 

بینه خوشنودی راد

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منابع:
Livestrong
articles.mercola

گیاهان رقیق کننده ی خون

---

مواد غذایی حاوی سالیسیلات، اسید چرب امگا۳، میزان بالای ویتامین E یا آنتی بیوتیک رقیق کننده طبیعی خون به حساب می آیند.

---

میزان غلظت خون برای حفظ سلامت اهمیت دارد. اگر خون به آسانی لخته شود ناراحتی‌هایی مانند حمله قلبی را به وجود می آورد و در صورت لخته نشدن خون، ناراحتی‌هایی مانند مشاهده خون در ادرار، خون دماغ، خون ریزی شدید در دوران قاعدگی را به همراه دارد. اگر خون به اندازه کافی لخته نشود و فرد نیاز به عمل پیدا کند یا در حادثه‌ای مجروح شود، با از دست دادن خون بیش از حد با مشکل جدی رو به رو خواهد شد.

یک نوع رقیق کننده خون، ماده ای به نام سالیسیلات (Salicylates) است که مانع جذب ویتامین K در بدن می شود. ویتامین K نقش مهمی در لخته شدن خون در بدن دارد. یکی از معروف‌ترین رقیق کننده‌های خون آسپرین است اما بیشتر مواد غذایی مانند طعم‌دهنده‌ها و مواد نگه‌دارنده نقش سالیسیلات را دارند. مواد غذایی که سرشار از این ماده است شامل ادویه، میوه، میوه خشک، میوه مغزدار، مواد طعم‌دهنده و نگه‌دارنده است.

گیاهان و ادویه‌های سرشار از سالیسیلات
* پودر کالری* پودر فلفل قرمز
* زنجبیل* دارچین* شوید
* آویشن* مرزنگوش
* زردچوبه
* شیرین بیان* کلم
* نعناع
* سیر* پیاز
* روغن زیتون
* کلم بروکلی
* گلم کلم
* کاهو

میوه های سرشار از سالیسیلات

* کشمش
* آلو* گیلاس
* زغال اخته* انگور
* توت فرنگی
* نارنگی* پرتقال

مواد دیگری که سالیسیلات دارند عبارتند از:
* آدامس
* عسل* سرکه

اگر قرار است عمل شوید، جراح را از داروهایی که مصرف می کنید، آگاه کنید. زیرا در بیشتر موارد مصرف هر نوع دارو یا گیاه یا ادویه دارویی را ٢ هفته قبل از جراحی باید متوقف کرد

اسید چرب امگا ۳ موجود در ماهی چرب و ویتامین E رقیق کننده طبیعی خون است:

منابع خوب ویتامین E عبارتند از:
* بادام درختی
* گردو
* فندق
* بادام زمینی
* پسته
* روغن ذرت
* روغن بادام زمینی
* روغن آفتاب گردان
* روغن نخل
* روغن کنجد
* نخود
* عدس
* برنج
* گندم
* لوبیا
* جو

باید توجه داشته باشید که هر فردی نیاز به غذاهای رقیق کننده خون ندارد به عنوان مثال افرادی که داروهای ضد لخته شدن مصرف می‌کنند، نباید از این نوع مواد غذایی زیاد استفاده کنند زیرا که می‌تواند به فرد آسیب جدی برساند. قانون مهمی که باید برای رقیق کردن خون به آن توجه کرد، کاهش مصرف پروتئین حیوانی و چربی است.
گیاهان و ادویه های متعددی وجود دارند که باعث رقیق شدن خون می شوند. در واقع بسیاری از مواد غذایی که مردم مصرف می‌کنند، حاوی ماده رقیق کننده خون است.
همان طور که گفته شد مواد غذایی حاوی سالیسیلات، اسید چرب امگا۳، میزان بالای ویتامین E  و آنتی بیوتیک ها رقیق کننده طبیعی خون به حساب می آیند. البته اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می‌کنید، بهتر است قبل از مصرف هر نوع گیاه یا ادویه برای رقیق کردن خون، با پزشک مشورت کنید. اگر قرار است عمل شوید، جراح را از داروهایی که مصرف می کنید، آگاه کنید. زیرا در بیشتر موارد مصرف هر نوع دارو یا گیاه یا ادویه دارویی را ٢ هفته قبل از جراحی باید متوقف کرد.

گیاهان یا ادویه مفید برای رقیق کردن خون عبارت است از:
دارچین: این ادویه رقیق کننده خون است و می تواند گردش خون را افزایش دهد.
شوید: اگر چه این گیاه به عنوان رقیق کننده چندان مطرح نیست اما مصرف زیاد آن همزمان با برخی داروها می تواند واکنش ایجاد کند.
سیر: قرن هاست که از این گیاه رقیق کننده خون به علت خاصیت درمانی که دارد، استفاده می شود. زمانی که سیر خام خورده می‌شود خون را رقیق کرده و در نتیجه جریان خون را تسهیل می‌کند. همچنین با تولید اکسید نیتریک، به گشادی رگ های خونی و حل شدن لخته های خون کمک می‌کند.

ریشه شیرین بیان: این گیاه نیز رقیق کننده خون است.

جینکوبیلوبا: جینکوبیلوبا علاوه بر افزایش گردش خون، مانع از لخته شدن خون می شود.

زنجبیل: اگر چه از این گیاه بیشتر برای رفع حالت تهوع استفاده می شود اما رقیق کننده قوی خون نیز به حساب می آید.

چای کوهی: این گیاه در صورت مصرف با برخی داروها به حد خطرناکی باعث رقیق شدن خون می شود.

چای سبز: ترکیب‎ EGCG ‎ چای سبز غلظت خون را ‏رقیق ‏و ثابت نگه می‌دارد و دیواره رگ‌ها نرم و انعطاف پذیر، عروق باز و جریان گردش خون منظم می شود‎.

فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منابع:
خراسان
ایمنا

شبدر قرمز: ضدسرطان، ضدگرگرفتگی

---

از فواید دارویی این گیاه می‌توان به جلوگیری از شکل‌گیری لخته‌های خون، پلاک‌های سرخرگی و ابتلا به سرطان خوش‌خیم پروستات اشاره کرد.

---

نام علمی این گیاه (Trifolium Pratense) است، شبدر قرمز گیاهی است علفی و چندساله که در مناطق معتدله کره زمین می‌روید. در شرایط مساعد این گیاه هفت‌ساله است ولی در آب‌وهوای گرم فقط دو سال عمر می‌کند. ارتفاع شبدر قرمز بسیار کم است و بیشتر از 15 سانتیمتر نمی‌شود.
برگ‌های آن بیضی‌شکل و دراز و دارای سه برگچه است و به همین علت در قرون‌وسطی مورداحترام مسیحیان بوده زیرا آن را سمبل خداوند، مسیح و روح‌القدس می‌دانستند.
این گیاه از نظر داشتن مواد مغذی برای علوفه حیوانات بکار می‌رود.

ترکیبات شیمیایی
گل شبدر دارای مواد شیمیایی مانند تریفولین، ایزوتریفولین و اسانس روغنی می‌باشد. این گیاه دریای املاح معدنی مانند سلیس، آهن، فسفر، گوگرد، پتاسیم، منیزیم، منگنز، روی، مس، سرب، نیکل و کبالت می‌باشد.

مهم‌ترین خاصیت شبدر قرمز ضد سرطان بودن آن است و تمیزکننده خون و بدن است

خواص دارویی
شبدر قرمز از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است.
* مهم‌ترین خاصیت شبدر قرمز ضد سرطان بودن آن است و تمیزکننده خون و بدن است.
* سرفه را برطرف می‌کند، دردهای عضلانی را برطرف می‌کند و تورم پوستی را از بین می‌برد.
* شبدر تازه به‌عنوان مسهل به کار می‌رود، درمان‌کننده آسم است، برای درمان آب‌آوردگی بدن مفید است و دل‌پیچه را برطرف می‌کند.
* برای درمان آرتروز، رماتیسم و ورم بیضه باید برگ شبدر را در روغن‌زیتون جوشانیده و روی قسمت‌های دردناک بمالید.
* برای طول عمر و جلوگیری از بیماری‌های قلبی شبدر قرمز بخورید.
* شبدر قرمز تشنج را علاج می‌کند.

* برای التیام زخم‌ها، ضماد شبدر قرمز را روی زخم‌ها بگذارید، برای از بین بردن خارش شبدر را له کرده و روی پوست بمالید.

* شبدر قرمز یکی از غنی‌ترین منابع ماده‌ای موسوم به «ایزوفلاون» است که کارایی شبیه به استروژن دارد و از جمله گیاهانی است که برای درمان گرگرفتگی، کاهش کلسترول، سلامت سینه و بهبود سیستم گردش خون استفاده می‌شود.
* از دیگر فواید دارویی این گیاه می‌توان به جلوگیری از شکل‌گیری لخته‌های خون، پلاک‌های سرخرگی و ابتلا به سرطان خوش‌خیم پروستات اشاره کرد.
* شبدر قرمز منبع غنی از مواد مغذی و املاح باارزشی نظیر کلسیم، کروم، منیزیم، فسفر، پتاسیم و ویتامین ث است. به زنانی که در دوران یائسگی به گرگرفتگی دچار می‌شوند توصیه می‌شود از این گیاه استفاده کنند.
* شبدر قرمز حاوی مقدار قابل‌توجهی ماده شیمیایی ایزوفلاون است که ساختاری شبیه به هورمون زنانه استروژن دارد و در بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی نیز موثر است.
* علاوه بر این، شبدر قرمز مانعی برای فعالیت برخی از آنزیم‌هایی است که در ابتلای مردان به سرطان پروستات نقش دارند.
* همچنین این اعتقاد وجود دارد که شبدر قرمز از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند هرچند هنوز نتایج مطالعات در مورد این تأثیر شبدر قرمز بر روی انسان قطعی نشده است.
* شبدر قرمز همچنین در تسهیل روند ترک سیگار موثر است.

طرز استفاده
دم‌کرده: مقدر 30 گرم گیاه خشک را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت 5 دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است.

جوشانده شبدر: مقدر 50 گرم سرشاخه‌های گل‌دار شبدر قرمز را در مقدری شیر یا آب ریخته و بگذارید مدتی بجوشد و پس از سرد شدن به‌صورت ضماد روی پوست و یا قسمت‌های دردناک بدن بگذارید.

مضرات
مصرف زیاد شبدر خطرناک است زیرا دارای اسید سیانیدریک می‌باشد ولی استفاده متعادل از آن هیچ‌گونه خطری نداشته و بسیار مفید است.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منابع:
ایسنا
باشگاه خبرنگاران

یونجه

کلیات گیاه شناسی یونجه گیاهی است علفی و چند ساله که ارتفاع آن تا یک متر میرسد برگهای آن دارای سه برگچه می باشد  برگچه های نوک تیز، سبز رنگ و بیضی شکل است . گلهای یونجه بشکل سبز و برنگ بنفش تیره  یا آبی روشن است میوه یونجه مانند صدف بوده و دانه داخل میوه مانند لوبیا ولی کوچکتر از آنزمی باشد  . یونجه ریشه ای بسیار عمیق درد و ریشه آن تا سه متر بداخل زمین نفوذ می کند و بنابراین منبع ویتامین ها و مواد معدنی است که از خاک می گیرد . یونجه از زمانهای بسیار قدیم در ایران کشت می شده است و در حدود پنج قرن قبل از میلاد مسیح از یاران به یونان برده شد و در قرن هفتم بعد از میلاد به اروپا راه یافت . یونجه در ایران در مناطق مرکزی و جنوبی به مقدر بسیار زیاد کشت می شود . زنبور عسل گل یونجه را دوست درد واز آن شهد زیادی  بدست می آورد و تبدیل به عسل می کند . پرورش این گیاه در قدیم برای تهیه علوفه چهارپایان بوده ولی در حال خاضر بعلت درا بودن مواد مغذی به مصرف غذایی نیز می رسد .

ترکیبات شیمیایی: یونجه سرشار از ویتامین های A,C,E,K و همچنین دارای آمیلاز که انزیم مخصوص هضم مواد نشاسته ای است می باشد . آنزیم های بسیاری در یونجه یافت می شود بعنوان مثال می توان از امولسین ،‌اینورتاز ، و پکتیاز نام برد . یونجه دارای حدود 20%‌پروتئین می باشد پروتئین های موجود در یونجه عبارتند از :‌ لیزین ،‌آرژنین ، هیستیدین ، آدنین ، فنیل آلانین ،‌آسپاراژین و سیستین . یونجه دارای اسید فسفریک نیز هست یونجه همچنین دارای منیزیوم ، آهن و مقدر جزئی ارسنیک و سیلیس است بنابراین یونجه از نظر مواد غذایی بسیار قوی است و غذای خوبی برای انسان و حیوانات است .

خواص داروئی: یونجه از نظر طب قدیم ایران گرم است . البته تاره آن گرم و تر و خشک شده آن گرم و خشک است 1)یونجه از نظر اینکه دارای بسیاری از مواد معدنی می باشد شیره آن برای بچه هایی که در حال رشد هستند و اسخوان بندی محکمی ندارند بسیار مفید است . حتی امروزه پودر این گیاه را در داروخانه ها می فروشند که آنرا می توان برای بچه های شیر خوار مصرف کرد . برای تهیه شیره یونجه باید مقدر 300 گرم یونجه را در یک لیتر آب ریخت و آنرا جوشانید تا مقدر آب آن به نصف تقلیل یابد سپس آنرا صاف کرده و مقدر کمی عسل به آن اضافه کنید که بصورت شربت داراید . مقدر مصرف برای طافال 200 گرم در روز است و برای اطفال شیرخوار حدود 50 گرم یم باشد که می توان به شیر آنها اضافه نمود . اشخاص بزرگسال هم برای بالا بردن انرژی می توانند از این شیره استفاده کنند 2) یونجه رابصورت تازه و یا جوانه آنها رابا سالاد میل کنید . جوانه یونجه را بصورت بسته بندی شده می توانید از سوپر مارکتها خریدری کنید . 3)یونجه ملین است 4)یونجه دو برابر اسفناج آهنم درد بنابراین خونساز است و برای کسانیکه به کم خونی مبتلا هستند مفید است 5)یونجه بعلت درا بودن آهن برای درمان بیمایر راشیتیسم بکار می رود 6)عوارض کمبود ویتامین ث با خوردن یونجه از بین میرود 7)یونجه تازه در بسیاری از کشورها مانند چین و روسیه و آمریکا به مقدر زیاد بجاری اسفناج مصرف می شود 8)یونجه را در داروخانه ها و فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها بصورت پودر ، کپسول و قرص بفروش می رسانند . مقدرمصرف آن سه قرص در روز است 9)با همه مزایایی که یونجه درد در خوردن تازه آن نباید زیاده روی کرد زیرا بسیار نفاخ است و حتی حیواناتی که به مقدر زیا د از آن می خورند بعلت گاز زیاد ممکن است تلف شوند 10)ضماد پخته یونجه را اگر روزی چند بار روی اعضایی که رعضه دارند بگذارید آنها را شفا می دهد 11)تخم یونجه قاعده آور است و برای این منظور تخم یونجه را بصورت دم کرده مصرف کنید 12)دم کرده یونجه درمان اسهال است 13)برای نرم کردن سینه و تسکین سرفه روزی 2-3 فنجان دم کرده تخم یونجه را مصرف کنید 14)برای درمان لقوه و رعشه تخم یونجه را در روغن زیتون بریزید و مدت یک هفته جلوی آفتاب بگذارید سپس آنرا صاف کنید و روزی چند قاشق از آنرا بخورید و همچنین روی اعضایی که رعشه دارند بمالید. 15)یونجه حاوی مقدرزیادی ویتامین است . کوبیده آن زخم را بسرعت الیتام داده و از خونریزی جلوگیری می کند .

طرز استفاده: به مبحث نسخه پیچی گیاهان دارویی برای بیماری مورد نظر مراجعه نمایید

مضرات : مضرات خاصی برای آن بیان نشده است .

گیاه گل پروانه (گل ارغوانی)

گیاه گل پروانه (گل ارغوانی)

خواص گیاهان دارویی- این گل انواع مختلفی دارد و زیستگاه آن در دشت و کمی هم در ارتفاعات متوسط و پایین است. بوی عطر خوبی دارد و نوش خوبی برای زنبور عسل است.

کاربرد درمانی آن در موارد ناراحتیهای تنفسی به خصوص سرفه و برونشیت و آسم و حتی از نوع ناراحتیهای تنگی نفس می باشد و بازدهی آن بسیار عالی است.

-در خارج از دم کرده و جوشانده ی این گیاه برای شستشو استفاده می شود.

-این گیاه می تواند جراحات و زخمهای سطحی را درمان کند و به خاطر ماده خوشبو و نعناع مانندی که مُنتل هست و در آن وجود دارد در موارد سوختگی از این گیاه استفاده می شود.

-نوع دیگر گل ارغوانی از نظر درمانی همان خواص را دارد ولی از نظر ظاهر متفاوت است. این گل ضمن اینکه گلهای قرمز و ارغوانی رنگی دارد درون آن گلهای آبی رنگی هم مشاهده می شود که این گلهای آبی رنگ از داخل گلهای قرمز رنگ بیرون می آید.

گیاه دارویی نعناع

گیاه دارویی نعناع

خواص گیاهان دارویی-نعناعی که به عنوان سبزی خوردن مصرف می کنیم با نعناعی که به صورت خودرو در کوه می روید متفاوت است. البته از نظر شکل ظاهری تقریباً شبیه هم هستند و از نظر بو، طعم و مزه تقریباً نزدیک به هم هستند ولی از نظر موارد درمانی آنچه که در کوه می روید غنی تر و مؤثر تر است.

-البته خوردن نعناعی که پرورش داده می شود و به عنوان سبزی خوردن مورد استفاده قرار می گیرد با غذای روزانه مخصوصاً غذای ظهر توصیه می شود.

-در مواردی که ناراحتیهای معده وجود دارد این نعناع تازه و تمیز نه تنها معده را ناراحت نمی کند بلکه درمان کننده ی ناراحتی معده هم می باشد.

اصولاً اگر ما همراه غذا از سبزیهای تازه به خصوص سبزیهایی که رویش آنها به صورت خودرو می باشد استفاده کنیم قطعاً نتایج خوبی خواهیم داشت.

-نعناع کوهی یا نعناع فِری از نظر کاربرد و خواص از نعناع معمولی که به صورت کشت استفاده می شود بسیار عالی تر، قوی تر و مؤثرتر است. این داروی گیاهی برای موارد سیستمهای عصبی مثل بیخوابی، کم خوابی و ناراحتیهای شبانه یک داروی موثر است. ضد اضطراب، ضد هیستری و همچنین مقوی معده است و همچنین برطرف کننده ناراحتیهای معده و روده به صورت اعم از گازهای روده و معده و چه ترش کردن و آرغ زدن می باشد.

-همچنین این گیاه داروی خوبی برای سکسکه است و با خوردن یک مقدار خشک این دارو سکسکه می تواند مهار و کنترل شود.

این گیاه در دامنه ها و در ارتفاعات متوسط رویش دارد. بو و عطر بسیار نافذی دارد و در کرمهایی که برای پوست ساخته می شود مورد استفاده قرار می گیرد.

این گیاه، گلهای ریز و آبی رنگی دارد و قسمتهای مورد استفاده این گیاه، گل، برگ و ساقه آن است.

گیاه دارویی ثعلب

گیاه دارویی ثعلب

خواص گیاهان دارویی- گیاهی با گلهای آبی واژگون است. از پیازاین گیاه بعد از خشک و پودر کردن برای بستنی سازی استفاده می شود زیرا این گیاه دارای مواد نشاسته ای می باشد.

-این گیاه دارویی در موارد ناراحتیهای تنفسی مثل سرفه های شدید و حتی در موارد سیاه سرفه و آسم و تنگی نفس مورد استفاده قرار می گیرد.

-گلهای این گیاه نوش خوبی برای زنبور عسل است و با له کردن و خورد کردن گل آن، ماسک خوبی برای صورت تهیه می شود.

-معمولاً محل رویش این گیاه داخل باغها و بیشه هاست و زمان گل دهی آن از اواخر فروردین تا اواخر خرداد است.

-این گیاه پیازی دارد که پیاز آن مورد استفاده است.

گیاه دارویی گل نسترن

گیاه دارویی گل نسترن

خواص گیاهان دارویی- این گیاه به خاطر ظرافت و عطرش به صورت اهلی در خانه ها پرورش پیدا می کند.

گل نسترن از دسته گلهایی است که موارد درمانی متعددی دارد. خود گل نسترن در عوارض پوستی مورد استفاده قرار می گیرد. از روغن دانه این گیاه به عنوان شاداب کننده پوست و تقویت کننده پیاز مو استفاده می شود. هم گل این گیاه و هم دانه آن منبع ویتامین C است.

-ثمر این گل بعد از ریختنش به صورت گرد و قرمز رنگ پیدا می شود که اصولاً کاربرد دارویی دارد و بیشتر به صورت دم کرده از آن استفاده می شود. همچنین باعث تقویت سیستم دفاعی بدن می شود.

-گل دهی این گیاه از اواسط اردیبهشت شروع می شود و تا آخر پائیز ادامه دارد.نحوه استفاده صحیح از آن بدین گونه است که بعد از چیدن، گلها باید در جای مناسبی خشک شوند تا بو، عطر و خاصیت دارویی آن از بین نرود و اگر قرار است که بعد از ریختن گلبرگها از دانه این گیاه استفاده شود باید ناخالصی های آن را از بین برد و بصورت خالص مورد استفاده قرار داد.